Czym jest windykacja i kim jest windykator?

Windykacja to proces, w trakcie którego dochodzi do odzyskiwania zadłużenia. Windykator jest osobą, która na zlecenie wierzyciela, stara się odzyskać dług od dłużnika, nie podejmując przy tym kroków prawnych. Windykatorzy mogą pracować w bankach, w firmach windykacyjnych lub prowadzić własną działalność gospodarczą.

Żeby zostać windykatorem nie trzeba mieć konkretnego wykształcenia (aczkolwiek firma windykacyjna poszukująca pracowników może wymagać od nich posiadania wyższego wykształcenia, np. prawniczego). Kandydaci na windykatorów przed rozpoczęciem pracy uczestniczą w szkoleniach i kursach, które przygotowują ich do wykonywania tego zawodu. Od kandydata na windykatora wymagana jest także niekaralność.

Rodzaje windykacji

Najczęściej stosowane są dwa rodzaje windykacji:

Polubowna – polega na wysyłaniu monitów i systematycznym przypominaniu dłużnikowi, że powinien oddać należne pieniądze.

Sądowa – jeśli polubowna windykacja nie działa, firma windykacyjna skieruje sprawę do sądu. Wówczas ten może nakazać zwrot dóbr, a do akcji wkroczy już komornik

Wielu ludziom wydaje się, że osoba na stanowisku windykatora może wtargnąć do ich domu i odebrać im majątek. Windykator niezwykle często mylony jest w komornikiem, warto jednak wiedzieć, że są to dwie zupełnie odmienne profesje.

Jakie działania podejmuje windykator?

Zawód windykatora nie jest uregulowany przepisami prawnymi. Dlatego też zakres jego działań zmierzających do odzyskania długu od dłużnika jest niewielki.

Uprawnienia windykatora ograniczają się do rozmów z dłużnikiem (np. za pomocą e-maila, rozmów telefonicznych), wzywania go do uregulowania zadłużenia oraz podejmowania rokowań ugodowych.

Co mogą windykatorzy?

• Przesyłać dłużnikowi wezwania do zapłaty;
• prowadzić negocjacje, mające na celu doprowadzenie do spłaty zadłużenia lub rozłożenia go na raty;
• jeśli firma windykacyjna jest pełnomocnikiem wierzyciela, może w jego imieniu wystąpić do sądu z pozwem o zapłatę długu.

Czy dłużnik ma obowiązek wpuszczenia windykatora do domu?

Czasami windykator może zapukać do drzwi naszego mieszkania, ale trzeba pamiętać, że nie mamy żadnego obowiązku wpuszczenia go. Dopiero za naszą zgodą windykator może wejść do naszego mieszkania i nawiązać bezpośrednią rozmowę, w trakcie której będzie dążył do zawarcia akceptowalnej ugody.

Windykator terenowy to zwykły pracownik firmy windykacyjnej albo pożyczkowej. Ma takie same uprawnienia jak sprzedawca kartofli na wiejskim rynku. A więc oprócz krzyku i prób perswazji nie może nic zrobić pod przymusem. A jeśli takowego użyje względem osoby zadłużonej, naraża się na odpowiedzialność karną oraz cywilną.

Tak więc windykator nie może przyjść do domu, chyba, że sam dłużnik go do niego zaprosi. Pracownik firmy windykacyjnej może wejść do domu dłużnika jeśli ten wyrazi na to wolę i w sposób oczywisty się na to zgodzi. W przeciwnym razie windykator popełnia przestępstwo naruszenia miru domowego. Takie działanie można zakwalifikować też jako przestępstwo uporczywego nękania, jeśli wtargnięcie do domu dłużnika połączone jest z innymi formami windykacji.

Co zrobić jeśli indykator terenowy wszedł do mieszkania bez pozwolenia?

Natychmiast dzwoń na policję i żądaj przeprowadzenia interwencji. Windykator powinien zostać natychmiast usunięty z Twojego domu czy mieszkania i jednocześnie policja powinna wszcząć wobec niego postępowanie karne.

Nie daj sobie wmówić, że musisz pracownika firmy windykacyjnej wpuścić do mieszkania. Windykator nie może zastosować wobec Ciebie jakichkolwiek środków przymusu, jeżeli nie wpuścisz go do środka. Jeżeli podczas wizyty terenowej windykator grozi, że wezwie policję aby umożliwiła mu wejście, to również mija się z prawdą. W związku z tym, jeżeli windykator wchodzi do Twojego domu lub mieszkania bez pozwolenia, to dopuszcza się przestępstwa naruszenia miru domowego (art. 193 kodeksu karnego), co jest zagrożone karą grzywny,  ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do roku.

Jakie zachowania windykatora są niedopuszczalne?

W Internecie możemy przeczytać różne historie o tym, kiedy to windykatorzy nadużywają swoich uprawnień. Jednak nie tylko tam ludzie dzielą się swoimi opowieściami. Może wielu z Was usłyszało historię od członka swojej rodziny czy znajomego, kiedy windykatorzy robili coś, czego nie powinni.

Czego nie może robić windykator?

• natarczywie próbować nawiązać kontakt telefoniczny/mailowy z dłużnikiem,
• naruszać przestrzeń osobistą dłużnika,
• próbować siłą wtargnąć do mieszkania dłużnika,
• domagać się wyjawienia majątku,
• nachodzić dłużnika w miejscu jego zamieszkania lub w pracy,
• podnosić głos, krzyczeć na dłużnika,
• informować o negatywnych konsekwencjach niespłacania długu,
• zmuszać dłużnika do uregulowania zadłużenia,
• zastraszać dłużnika lub członków jego rodziny,
• uzyskiwać informacje o sytuacji osobistej dłużnika od jego bliskich, znajomych, sąsiadów czy współpracowników,
• wprowadzać dłużnika w błąd,
• informować kogoś o sytuacji finansowej dłużnika (np. pracodawcę).

Jak się bronić przed natarczywym windykatorem?

Kiedy windykator jest natarczywy, nęka nas (np. telefonicznie), nachodzi nas w domu, zastrasza bądź podejmuje inne kroki niezgodne z prawem, mamy możliwość złożenia na niego skargi do:

• Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumenta,
• Rzecznika Praw Obywatelskich,
• Rzecznika Finansowego.

Ponadto, możemy wysłać do odpowiednich organów ścigania (policji, prokuratury) zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa przez windykatora i wszcząć przeciw niemu postępowanie cywilne, w celu ochrony naszych dóbr osobistych.

W pierwszej kolejności jednak wyślij pisemne zawiadomienie do firmy, którą reprezentuje windykator z żądaniem zaprzestania nękania i zastraszania. Uprzedź, że jeśli ta procedura się nie skończy to zawiadomisz odpowiednie instytucje łącznie z prokuraturą o możliwości popełnienia przestępstwa. Należy bezwzględnie reagować na niezgodne z prawem działania windykatorów. Jeśli nie będziemy tego robić to proceder nękania i zastraszania będzie przybierał na sile.

Tutaj znajdziesz przykładowe skargi na działania firmy windykacyjnej >>>

Jakie obowiązki ma windykator?

Obowiązkiem windykatora jest dochowanie tajemnicy o sytuacji finansowej dłużnika. Nie może on informować kogokolwiek o posiadanym przez niego zadłużeniu. Takimi informacjami może tylko i wyłącznie dysponować wierzyciel, dłużnik oraz windykator. Co najważniejsze – windykator, pod żadnym pozorem, nie może konfiskować mienia dłużnika, nie może zająć jakichkolwiek przedmiotów na poczet długu. Tylko komornik ma prawo to zrobić. Niestety często się zdarza, że windykatorzy dzwonią do pracy dłużnika, przyklejają na drzwi kartki z napisami typu: „Dłużniku, oddaj swój dług. Skontaktuj się telefonicznie pod nr xxxxxx”. Jest to procedura niedopuszczalna, jak również niedopuszczalne są rozmowy z sąsiadami i członkami rodziny dłużnika o zadłużeniu jakie posiada.

Czy windykacja jest tym samym, co egzekucja komornicza?

Nie. Windykacja oraz egzekucja komornicza mają jedynie ten sam cel, którym jest odzyskanie należnych pieniędzy na rzecz wierzyciela. Windykacja próbuje do tego dojść na drodze negocjacji oraz kompromisu. Natomiast do egzekucji komorniczej dochodzi po uzyskaniu prawomocnego wyroku sądu, podczas której komornik może zająć majątek dłużnika.

Czym się różni komornik od windykatora?

Wiele osób twierdzi, że windykator jest tym samym, co komornik. Tak jednak nie jest. Cechą wspólną tych profesji jest to, że działają oni na rzecz wierzyciela i próbują odzyskać zaległe należności finansowe. Jednak robią to na różne sposoby.

Windykator to osoba, której zadaniem jest polubowne doprowadzenie do spłaty zadłużenia. Działa w imieniu swojego mocodawcy, czyli wierzyciela. Windykator jest pracownikiem firmy windykacyjnej, z którą umowę zawarł wierzyciel.

Komornik jest natomiast funkcjonariuszem publicznym, podobnie jak np. sędzia czy prokurator. Jego pracą jest przymusowe egzekwowanie rozstrzygnięć sądowych w trakcie egzekucji komorniczej.

Zadaniem zarówno komornika, jak i windykatora jest wyegzekwowanie spłaty zadłużenia. Na tym jednak podobieństwa się kończą.

Komornik i windykator dochodzą należności w zupełnie inny sposób. Inna jest ich pozycja, uprawnienia i obowiązki.

Zadaniem windykatora jest nakłonienie dłużnika do dobrowolnej spłaty zobowiązania. Co do zasady windykatorzy działają na etapie polubownym windykacji. Dopiero gdy ta zawiedzie, sprawa trafia do sądu, a kolejno – do komornika.

Uprawnienia komornika są znacznie szersze niż windykatora. Aby jednak egzekucja komornicza mogła się rozpocząć, wierzyciel musi złożyć wniosek do sądu, a sąd – pozytywnie go rozpatrzeć. To oczywiście bardziej sformalizowana i czasochłonna droga niż zatrudnienie windykatora. Komornik realizuje jedynie postanowienie sądu, czyli tzw. tytuł wykonawczy.

Kiedy sąd wyda prawomocny wyrok na korzyść wierzyciela, który uwzględnia jego roszczenie, dopiero wtedy sprawa może zostać skierowana do komornika i rozpocząć się może egzekucja komornicza.

Mimo że uprawnienia komornika są szersze niż windykatora, trzeba pamiętać, że one także są regulowane prawem. Komornik nie decyduje samodzielnie o tym, co zajmie, a co pozostawi dłużnikowi.

Tak więc główna różnica między windykatorem a komornikiem polega na tym, że windykator działa w sposób pozasądowy, próbuje odzyskać dług w ramach windykacji polubownej. Natomiast komornik może podejmować działania egzekucyjne wyłącznie na podstawie prawomocnego orzeczenia sądowego i dzięki temu doprowadzić do spłaty zadłużenia.

Reasumując, rola windykatora ogranicza się do nawiązania kontaktu z dłużnikiem i doprowadzenia do spłaty zaległej należności przez dłużnika na drodze negocjacji, przy warunkach, które będą akceptowalne dla obu stron. Natomiast komornik to funkcjonariusz publiczny, która działa przy odpowiednim sądzie rejonowym. Jego zadaniem jest przeprowadzenie egzekucji komorniczej w oparciu o prawomocny wyrok sądu. Ma on uprawnienia ściągnięciu z majątku dłużnika określonych należności na rzecz wierzyciela.

Kiedy windykacja jest przestępstwem?

Jedynym uprawnieniem windykatora jest żądanie zapłaty i poinformowanie nas o ewentualnych konsekwencjach niespłacenia długu, np. wniesienia do sądu pozwu o zapłatę.

To, że windykator może żądać od nas spłaty długu, nie oznacza, że może to robić w sposób uporczywy. Długotrwałe nękanie telefonami, wysyłanie licznych smsów czy listów, a także nachodzenie w mieszkaniu oraz innych miejscach, np. pracy, jest działaniem zakazanym przez prawo.

Postępowanie windykatora, który wielokrotnie wydzwania i żąda spłaty długu, przez co wzbudza w nas poczucie zagrożenia, stanowi przestępstwo tzw. stalkingu, o którym mowa w art. 190a Kodeksu karnego.

Czy możemy domagać się zadośćuczynienia za nękanie przez windykatora?

Jeśli chcemy, żeby nękający nas windykator odpowiedział za to przed sądem, musimy wysłać do odpowiednich organów ścigania (policji lub prokuratury) zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa.

W przypadku wszczęcia postępowania karnego w grę wchodzi nie tylko pozbawienie wolności nękającej nas osoby. Na nasz wniosek sąd może orzec obowiązek naprawienia, w całości albo w części, wyrządzonej przestępstwem szkody lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę.

Ofiara przestępstwa stalkingu może również wnieść o orzeczenie zakazu zbliżania się oraz kontaktowania, który oznacza np. zakaz wykonywania telefonów, wysłania listów czy smsów. Wniosek taki można złożyć nie tylko w sądzie, ale również w toku postępowania przygotowawczego, np. w zawiadomieniu o podejrzeniu popełnienia przestępstwa.

Niezależnie od postępowania karnego i tego, czy dojdzie do skazania, zawsze możemy wnieść przeciwko windykatorowi pozew do sądu o zapłatę zadośćuczynienia czy zaprzestanie np. wykonywania telefonów związanych z windykacją długu.

Czy możesz się ubiegać o odszkodowanie od firmy windykacyjnej i kiedy?

Możesz żądać pieniędzy za nadmiernie częste telefony i SMS oraz wtedy, kiedy windykator przychodzi do miejsca pracy.

Dostałeś wezwanie do zapłaty od firmy windykacyjnej – co robić?

Wezwanie do zapłaty nie jest żadnym pismem organów administracji publicznej, na które masz obowiązek odpowiadać. Za zlekceważenie wezwania do zapłaty nie ma żadnych konsekwencji. Musisz również wiedzieć, że banki, firmy windykacyjne czy chwilówki są jedynie firmami prywatnymi. Ich status jest taki sam jak restauracji czy sklepu. Działają jedynie na innym rynku i powszechnie uznaje się takie podmioty za wszechwładne, co jest oczywiście nieprawdą.

Tak więc nie musisz a nawet nie powinieneś odpowiadać na wezwanie do zapłaty od prywatnej firmy  gdyż nie mając doświadczenia prawnego możesz popełnić wiele błędów. Jakie to błędy?

• uznanie roszczenia przedawnionego,
• uznanie wysokości zadłużenia bez sprawdzania,
• wskazywanie przyczyn braku zapłaty.

Musisz wiedzieć, że to, iż pisze do Ciebie bank, chwilówka czy firma windykacyjna nie oznacza, że mają rację w tym co zawarli w piśmie.

Co więc robić?

Przede wszystkim zadawać pytania.

W pierwszej kolejności zapytać:

• o podstawę faktyczną wezwania do zapłaty,
• czy w sprawie dokonano wypowiedzenia umowy, a jeśli tak to kiedy i z jaką datą oraz kto te wypowiedzenie podpisał oraz odebrał,
• kto, w jaki sposób wyliczył kwotę wskazaną w wezwaniu do zapłaty – poproś o pełną kalkulację,
• jaki jest termin wymagalności roszczenia – ze wskazaniem podstaw faktycznych.

Jeśli nie odpowiesz na wezwanie do zapłaty to drogi są dwie. Wszystko generalnie zależy od tego, czy roszczenie dochodzone przez firmę windykacyjną jest przedawnione czy też nie jest przedawnione.

W przypadku roszczenia przedawnionego raczej nie musisz czuć się zagrożony. Oczywiście, o ile jesteś konsumentem. Najpewniej nadal będziesz osobą, do której co jakiś czas zgłaszać się  będą firmy windykacyjne żądające zapłaty. Zdarzyć się może straszenie sądem i komornikiem, co raczej nie nastąpi.

Jeśli dochodzone roszczenie nie jest przedawnione to wówczas musisz liczyć się z tym, że firma finansowa złoży pozew o zapłatę przeciwko Tobie. Nawet jeśli otrzymasz z sądu nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym to możesz wnieść od nakazu zapłaty. A jeśli otrzymasz pozew z obowiązkiem złożenia odpowiedzi na pozew to należy terminowo wykonać żądanie sądu.

Pamiętaj, że z firmą windykacyjną, bankiem i chwilówką można wygrać w sądzie.

Czy windykator może przychodzić do pracy dłużnika?

Nie, windykator nie może przyjść do pracy i tam podejmować się windykacji długów. Pracownik prywatnej firmy windykacyjnej nie może ujawniać w żaden sposób, że osoba windykowana może mieć problem z długami. Nie może oznajmiać takich informacji nie tylko oficjalnie, ale także pośrednio, np. poprzez wizytę w stroju oznaczonym emblematami firmy windykacyjnej.

Co zrobić jeśli windykator przyjedzie do pracy?

Jeżeli windykator przyszedł już do Twojej pracy to masz do wyboru albo poprosić go o wyjście albo skorzystać z pomocy policji. Ty albo Twój przełożony macie prawo wezwać policję w celu wyprowadzenia pod przymusem osoby, która zakłóca porządek w firmie. Osoba, wobec której skierowane są działania windykacyjne może czuć się ofiarą uporczywego nękania.

Czy mogę żądać odszkodowania od windykatora, który nachodzi mnie w pracy?

Jak najbardziej. Windykator, który narusza Twoje prawo do prywatności i doprowadza do poniżenia Twojej osoby w oczach współpracowników i szefa ponosi nie tylko odpowiedzialność karną, ale też cywilną. W takiej sytuacji możesz żądać zadośćuczynienia za doznane szkody.