Upadłość konsumencka - czy umorzysz wszystkie długi?​

Musisz uzbroić się w cierpliwość, gdyż to będzie długi tekst. Ale wiedza, jaką uzyskasz o procedurze upadłości konsumenckiej jest warta poświęconego czasu.

Co to w ogóle jest ta upadłość konsumencka?

Upadłość konsumencka jest to redukcja lub umorzenie zobowiązań osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej w przypadku zaistnienia niezawinionej lub też zawinionej niewypłacalności. Wprowadzona była 31 marca 2009 roku do polskiego prawa upadłościowego i naprawczego.  Założeniem ustawy było wprowadzenie mechanizmów prawnych mających umożliwić oddłużenie osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej. Wprowadzona powyższą ustawą instytucja upadłości konsumenckiej w pełni nie spełniła swojego celu, gdyż okazała się zbyt restrykcyjna. 

31 grudnia 2014 roku wprowadzona została nowelizacja upadłości konsumenckiej, istotnie liberalizująca przesłanki ogłoszenia upadłości. Nowelizacja zasadniczo zmieniła sytuację prawną konsumentów, w konsekwencji zmiany stanu prawnego znacząco wzrosła liczba zarówno wniosków o głoszenie upadłości konsumenckiej, jak i ilość postępowań upadłościowych.

Z dniem 24 marca 2020 r. weszła w życie ustawa z dnia 30 sierpnia 2019 r. o zmianie ustawy – Prawo upadłościowe oraz niektórych innych ustaw, która wprowadziła dalszą liberalizację przesłanek, od zaistnienia których uzależnione jest ogłoszenie upadłości konsumenckiej. Najważniejszą przesłanką jest fakt, iż przed nowelizacją sąd oddalał wniosek o ogłoszenie upadłości, jeżeli dłużnik doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa. Obecnie w stosunku do takich osób sąd również orzeka upadłość lecz mniejszy procent długów zostaje umorzony a okres realizacji tzw. planu spłat może wynosić nawet 7 lat.

Dlaczego warto skorzystać z upadłości konsumenckiej?

Dłużnicy przeważnie boją się słów ”upadłość konsumencka”. W sieci krąży wiele nieprawdziwych opinii, że rozpoczynając procedurę upadłości dłużnik do końca życia będzie pod kontrolą syndyka, że syndyk zabierze mu pieniądze jeśli zacznie więcej zarabiać

Wezwania do zapłaty, niezliczone telefony, świadomość narastającego zadłużenia negatywnie wpływają na kondycję psychiczną nie tylko zadłużonego, ale i jego rodziny. Postępowanie upadłościowe pozwala pozbyć się tych problemów na dwóch płaszczyznach. Po pierwsze, w trakcie postępowania to syndyk niejako reprezentuje upadłego i to z nim prowadzona jest w znacznej mierze korespondencja w sprawie. Po drugie, modelowym zakończeniem postępowania upadłościowego jest oddłużenie upadłego – po zakończeniu postępowania startuje on z czystą kartą. Istotnie odróżnia to postępowanie upadłościowe chociażby od postępowań egzekucyjnych – nieskuteczna egzekucja nie zabrania wierzycielowi ponownego dochodzenia roszczeń, natomiast zakończone postępowanie upadłościowe całkowicie zamyka sprawę.

Ogłoszenie upadłości zawiesza toczące się postępowania sądowe i egzekucyjne – najważniejsze z punktu widzenia dłużników jest to, że komornik nie może prowadzić egzekucji z ich majątku. Zakończenie postępowania upadłościowego skutkuje natomiast zakończeniem wszelkich toczących się postępowań.

Jedno postępowanie upadłościowe to znacznie lepsze rozwiązanie niż nawet kilka (a co dopiero kilkadziesiąt czy kilkaset) niezależnych postępowań egzekucyjnych, generujących znacznie wyższe koszty.

Z chwilą ogłoszenia upadłości przestają być naliczane odsetki, ponieważ z masy upadłości mogą być zaspokojone odsetki od wierzytelności, należne od upadłego, za okres do dnia ogłoszenia upadłości – przy wyższych kwotach zadłużenia rosnące z dnia na dzień odsetki potrafią istotnie wpływać na wysokość długu.

Postępowanie upadłościowe chroni dłużnika przed znalezieniem się bez dachu nad głową, umożliwiając wydzielenie na jego rzecz kwoty odpowiadającej przeciętnemu czynszowi najmu na okres od 12 do 24 miesięcy.

Czy mając komornika, mogę ogłosić upadłość?

Oczywiście.  Upadłość konsumencka jest narzędziem przeznaczonym dla osób posiadających zadłużenie, z którym nie są sobie w stanie poradzić. W przypadku, gdy zajęcia komornicze nie pozwalałyby na ogłoszenie upadłości, nie miałaby ona sensu.

Ile muszę czekać na ogłoszenie upadłości?

Obecnie sądy ogłaszają upadłości na posiedzeniu niejawnym. Termin oczekiwania od momentu złożenia wniosku w sądzie do orzeczenia upadłości wynosi od dwóch tygodni do kilku miesięcy. Wszystko zależy od sądu, do którego składamy wniosek. Jeśli komuś zależy więc na czasie, warto jak najszybciej zgłosić się po pomoc.

Co to jest plan spłaty wierzycieli?

Plan spłaty, który występuje w postępowaniu upadłości konsumenckiej można określić jako harmonogram wykonania zobowiązań względem określonych wierzycieli. Plan tworzony jest przez syndyka w porozumieniu z upadłym, natomiast sąd może, lecz nie musi, uwzględnić tak „stworzonego” planu spłaty. W praktyce pojawia się on na końcowym etapie postępowania upadłościowego. Wydanie postanowienia o ustaleniu planu spłaty kończy postępowanie upadłościowe.

Plan spłaty może być orzeczony przez sąd na okres do 7 lat. Jeśli sąd uzna, że upadły nie doprowadził do swojej niewypłacalności umyślnie lub w skutek rażącego niedbalstwa, plan spłaty jest zwykle ustalany na maksimum 3 lata.  Dlatego tak ważne jest odpowiednie uzasadnienie wniosku o upadłość aby sąd uznał, że niewypłacalność była spowodowana przyczynami niezależnymi od upadłego.

Sąd wyznacza kwotę miesięcznych rat, które upadły będzie regulował na rzecz wierzycieli oraz Skarbu Państwa aby w części pokryć koszty sądowe oraz koszty pracy syndyka. Czas trwania ani wysokość rat planu spłaty nie jest uzależniona od wysokości zadłużenia oraz ilości wierzycieli. Sąd bierze pod uwagę obecne możliwości płatnicze upadłego oraz jego koszty niezbędne do utrzymania siebie i ewentualnie swojej rodziny, wiek upadłego oraz jego stan zdrowia, który często ma wpływ na jego możliwości zarobkowe.

Przykład naszego klienta:

Upadły posiadał dług w wysokości 420.000,00 zł, 8 wierzycieli. Jest w wieku 40 lat, nie pracuje, nie ma nikogo na utrzymaniu, mieszka w mieszkaniu należącym do partnerki, ma wykształcenie podstawowe oraz doświadczenie w pracach budowlanych. Brak majątku. Z dokumentów wynika, że niewypłacalność powstała z przyczyn niezależnych od dłużnika. To, że upadły nie pracuje, nie znaczy, że nie będzie nic płacił. Sąd bierze pod uwagę możliwości zarobkowe upadłego. Jeśli jest to osoba w wieku 40 lat, zdrowa, która może iść do pracy i zarabiać, nie ma nikogo na utrzymaniu, to znaczy, że plan spłaty może być przyznany.

Upadły otrzymał plan spłaty w wysokości 1.000,00 zł miesięcznie przez okres 3 lat. Ta kwota została podzielona w ten sposób, że część z niej wpłynie do wierzycieli w ramach spłat a część do skarbu państwa w ramach częściowego pokrycia kosztów sądowych i kosztów spłaty wynagrodzenia syndyka. Sąd uznał, że wiek, stan zdrowia i wykształcenie upadłego pozwala mu podjąć pracę i zarobić kwotę ok. 3.300,00 zł miesięcznie. W związku z tym kwota 1.000,00 zł planu spłaty będzie kwotą, którą upadły bez problemu będzie mógł spłacać ( w tym czasie kwota wolna od zajęć wynosiła 2.300,00 zł).  W tej sytuacji upadły podjął pracę na budowie i rzeczywiście wywiązuje się terminowo z płatności.

Należy zauważyć, iż plan spłat jest wyznaczony na całkowitą kwotę płatności 36.000,00 zł. A długów było 420.000,00 zł. Co więc stanie się z resztą? Po 3 latach, kiedy upadły wywiąże się z planu spłaty, sąd umorzy mu resztę zobowiązań. Opłacało mu się przeprowadzić postępowanie upadłościowe? Osądź sam czytelniku.

Przykład drugi naszego klienta:

Upadły lat 62, mieszka z żoną w lokalu kwaterunkowym, utrzymuje się z pracy żony oraz sam pracuje na 1/4 etatu za kwotę 600,00 zł miesięcznie jako pracownik ochrony. Ma duże kłopoty ze zdrowiem, nadciśnienie, problemy ze stawami, trudności w poruszaniu się, leczy się też na serce.  Brak majątku. Do upadłości zgłosiło się 10 wierzycieli, łączna suma długów to 540.000,00 zł. Długi powstały w wyniku problemów z działalnością gospodarczą upadłego, wierzycielami są banki, urząd skarbowy, ZUS oraz kontrahenci upadłego.

Upadły otrzymał plan spłat po 50 zł na okres 12 miesięcy. Spłaci więc razem 600,00 zł. Po 12 miesiącach reszta długów zostanie umorzona.

Przykład trzeci naszej klientki:

Upadła lat 35, wykształcenie wyższe, rozwiedziona, na utrzymaniu jedno dziecko, mieszka w wynajętym mieszkaniu, uzyskuje dochody z umowę o pracę w kwocie ok. 7.000,00 miesięcznie, do tego alimenty w kwocie 1.000,00 zł miesięcznie oraz świadczenie 500+. Zadłużenie w kwocie 220.000,00 zł u 6 wierzycieli, brak majątku. Upadła otrzymała plan spłat w kwocie 2.000,00 zł miesięcznie przez okres 3 lat. W sumie spłaciła 72.000,00 zł.

Przykład czwarty naszej klientki:

Upadła lat 66, emerytka, mieszka w mieszkaniu komunalnym, chodzi o kulach, gdyż ma problemy z biodrami, leczy się na nadciśnienie, zwyrodnienie kręgosłupa, chorobę wieńcową serca, zawroty głowy. Utrzymuje się z emerytury w wysokości 2.600,00 zł, brak majątku. Zadłużenie w wysokości 240.000,00 zł, większość długów kilkakrotnie sprzedawana kolejnym funduszom windykacyjnym, duża część zadłużenia to odsetki,  opłaty sądowe i egzekucyjne. Upadła otrzymała oddłużenie i umorzenie zobowiązań bez planu spłat.

Przykład piąty naszego klienta:

Upadły w wieku 46 lat, wykształcenie średnie, jedno dziecko na utrzymaniu, mieszka w wynajętym mieszkaniu, brak majątku. Dochody z pracy w wysokości najniższej krajowej netto, gdyż wszystko co zarobi powyżej tej kwoty zabiera mu komornik. Długi powstały kilkanaście lat wcześniej na skutek problemów w działalności gospodarczej, która została zamknięta. Kwota do spłaty ok 80.000,00 zł, 12 wierzycieli, fundusze windykacyjne. Z wierzycieli wpisanych na wniosku do syndyka zgłosiło się jedynie dwóch na kwotę 7.000,00 zł.  Upadły otrzymał plan spłaty w wysokości 300,00 zł na 12 miesięcy.

Czy wyznaczony plan spłaty może ulec zmianie, jeśli tak to w jakich okolicznościach?

Poprawa sytuacji upadłego w trakcie wykonywania planu spłaty wierzycieli, zwłaszcza na skutek wyższych zarobków bądź dochodów z działalności gospodarczej, nie skutkuje automatycznie zwiększeniem rat płatnych do wierzycieli. Jeśli sytuacja upadłego pogorszy się, może on wystąpić do sądu z wnioskiem o zmianę wysokości rat planu spłat lub całkowite umorzenie pozostałych do spłaty zobowiązań.

Czy spłat wierzycieli w ramach planu spłat dokonuje syndyk czy upadły?

Spłat wierzycieli dokonuje upadły. Sąd wyznacza warunki planu spłaty, tzn. jaką kwotę jakiemu wierzycielowi upadły będzie spłacał miesięcznie. Plan spłaty obejmuje również częściowy lub całkowity zwrot kosztów pracy syndyka, za które początkowo płaci skarb państwa.

Czy następuje zawieszenie postępowania egzekucyjnego po orzeczeniu upadłości konsumenckiej?

Z chwilą ogłoszenia upadłości wszystkie postępowania toczące się przeciwko upadłemu, a wszczęte przed ogłoszeniem upadłości, zostaną zawieszone.

Zatrzymanie naliczania odsetek

Z chwilą ogłoszenia upadłości od wierzytelności, które nie były zabezpieczone rzeczowo (np. poprzez ustanowienie hipoteki, zastawu rejestrowego) nie biegną przeciwko upadłemu odsetki. Odsetki biegną jedynie na rzecz wierzycieli posiadających zabezpieczenie rzeczowe, ale odsetki te mogą zostać zaspokojone w postępowaniu upadłościowym jedynie z przedmiotu zabezpieczenia. Zatem ogólną regułą jest zaspakajanie w postępowaniu upadłościowym odsetek wyłącznie za okres do dnia ogłoszenia upadłości.

Co z Tobą się stanie jak syndyk sprzeda Twoje mieszkanie?

Jeżeli upadły posiadał lokal mieszkalny bądź dom jednorodzinny (również w majątku wspólnym), który wszedł do masy upadłości na zaspokojenie roszczeń wierzycieli, przysługuje mu prawo do otrzymania kwoty pieniężnej odpowiadającej przeciętnemu czynszowi najmu lokalu mieszkalnego za okres od 12 do 24 miesięcy. Jest to wyraźne polepszenie położenia dłużnika zamieszkującego w lokalu likwidowanym przez syndyka, w szczególności w porównaniu z egzekucją komorniczą.

Koszty wszelkich postępowań egzekucyjnych toczących się przeciwko niewypłacalnemu dłużnikowi, a następnie umorzonych po ogłoszeniu upadłości konsumenckiej, podlegają zgłoszeniu do masy upadłości, a więc podlegają ogólnym regułom umorzenia w upadłości konsumenckiej. Oznacza to, że nie muszą być w całości spłacone w ramach planu spłaty wierzycieli. Często dzieje się tak, że ten sam dług generuje koszty postępowania obciążające dłużnika u kilku komorników ze względu na zmianę komorników prowadzących postępowania egzekucyjne.

Kto to jest syndyk i czy należy się go bać?

Syndyk reprezentuje upadłego wobec wierzycieli. Bardzo często spotykamy się z obawą naszych klientów, kiedy dowiadują się, że po upadłości, sąd wyznacza im syndyka. Niepoprawnie utarło się, że syndyk to zamiennik komornika – a to nieprawda.

Syndyk jest pełnomocnikiem sądu. Wyznaczony jest do zarządzania majątkiem upadłego. Przekazuje informację o fakcie upadłości do wszystkich wierzycieli, komorników, banków i innych instytucji, w których upadły miał zobowiązania. Zadaniem syndyka jest również sporządzenie spisu inwentarza i oszacowanie masy upadłości oraz przygotowanie projektu planu spłaty, który zatwierdza sąd.

Syndyk działa w imieniu upadłego, dlatego porównywanie go do komornika jest błędne i nie trzeba się go obawiać. Komornik działa w imieniu i na rzecz wierzyciela.

Kto płaci wynagrodzenie syndyka?

Po ogłoszeniu upadłości sąd powołuje syndyka i przyznaje mu zaliczkę na koszty postępowania. W tym momencie zaliczka na koszty postępowania jest tymczasowo pokrywana przez Skarb Państwa.

Czy sąd może odmówić oddłużenia?

Sąd może odmówić oddłużenia jeśli dłużnik doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień w sposób celowy, w szczególności przez trwonienie części składowych majątku oraz celowe nieregulowanie wymagalnych zobowiązań pieniężnych.

Innymi słowy, ustalenie przez sąd jakoby upadły umyślnie doprowadził do utraty zdolności do spłaty wymagalnych zobowiązań pieniężnych może stanowić podstawę do odmowy oddłużenia (lub ustalenia planu spłaty).

Przykładem takiego zachowania jest sytuacja, w której dłużnik świadomie posługiwał się fałszywym oświadczeniem o swoim dochodzie składając aplikację o kolejny kredyt. Celowe wprowadzenie wierzyciela w błąd, nie dość, że może rodzić konsekwencje karne, to prowadzi do nieuzyskania oddłużenia.

Kolejną przesłanką, która może skutkować dyskwalifikacją w kontekście oddłużenia jest tzw. recydywa upadłościowa. Oznacza ona, że w przypadku upadłego, wobec którego w okresie dziesięciu lat przed dniem zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości  prowadzono postępowanie upadłościowe, w którym umorzono całość lub część jego zobowiązań, sąd także może odmówić oddłużenia lub ustalenia planu spłaty. 

Często jednak Sąd bierze pod uwagę tzw. względy humanitarne odnoszące się w sposób bezpośredni do osoby upadłego i nie odmawia oddłużenia. W kontekście względów humanitarnych sąd dokonuje oceny, czy odmowa oddłużenia nie będzie nadmierną “karą” mając na uwadze okoliczności, w których znajduje się upadły.

Przykład, w którym potencjalnie można mówić o występowaniu względów humanitaryzmu, dotyczy osoby w wieku emerytalnym bez żadnej perspektywy zarobkowej.

Czy można złożyć wniosek jeśli ma się tylko jednego wierzyciela?

Konsument nie prowadzący działalności gospodarczej może złożyć wniosek o upadłość jeśli ma tylko jednego wierzyciela.

Czy będę wykreślony z rejestru Biura Informacji Gospodarczej po zakończeniu postępowania?

Z chwilą umorzenia niespłaconych zobowiązań upadłego – sąd rejestrowy z  urzędu wykreśla osobę upadłego z rejestru dłużników niewypłacalnych prowadzoną przez Krajowy Rejestr Sądowy. Ponadto istnieje obowiązek usunięcia danych dłużnika (na wniosek) z rejestrów prowadzonych przez biura informacji gospodarczej.

Jaka jest sytuacja małżonków w procedurze upadłości konsumenckiej?

Jeżeli małżonkowie zaciągnęli wspólny dług to każdy z osobna może złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej oraz wniosek o połączenie obu postępowań do łącznego rozpoznania przez sąd. Obydwoje mają możliwość uzyskania oddłużenia. Jeżeli tylko jeden z małżonków jest dłużnikiem, a w małżeństwie obowiązuje ustrój wspólności majątkowej to majątek wspólny małżonków wchodzi do masy upadłości. Małżonek nie będący niewypłacalnym dłużnikiem może dochodzić w postępowaniu upadłościowym swoich należności z tytułu swojego udziału w majątku wspólnym. Na oddłużenie ma oczywiście szansę jedynie małżonek będący niewypłacalnym dłużnikiem.

Niestety wierzytelność ta jest traktowana na równi  z innymi wierzytelnościami występującymi w postępowaniu upadłościowym.

W przypadku, gdy małżonkowie są współdłużnikami do masy upadłości wchodzi zarówno ich majątek wspólny jak i majątki osobiste obu małżonków. Jest to jeden z najbardziej niekorzystnych skutków ogłoszenia upadłości, która czyni to rozwiązanie mniej korzystnym od egzekucji komorniczej, w której prowadzenie egzekucji z majątku wspólnego wymaga od komornika spełnienia szczególnych warunków.

Jakie są koszty postępowania?

Samodzielne złożenie wniosku do sądu i ogłoszenie upadłości kosztuje obecnie 30 zł – jest to koszt wpisu sądowego.

Natomiast jeżeli dłużnik ma obawy czy sobie poradzi, nie wie jak się za to zabrać, boi się czy po prostu chce mieć święty spokój i woli przekazać swoje sprawy do osób, które profesjonalnie zajmują się od kilku lat pomocą w przeprowadzenia procedury upadłości, wówczas musi się liczyć z wyższym kosztem.

Oczywiście wiele razy spotykamy się z opinią, że nie ma co komuś płacić, trzeba samodzielnie złożyć wniosek do sądu i też sprawa będzie załatwiona. I tak i nie. Dlaczego? Dlatego, że osoby, które poświęcą sporo czasu na zapoznanie się z całą procedurą upadłości konsumenckiej, będą czytać, oglądać filmiki, uczestniczyć w dyskusjach na ten temat i w końcu poczują się na siłach aby taki proces rozpocząć, mogą oczywiście samodzielnie przejść przez etap złożenia wniosku, skompletowania odpowiedniej dokumentacji, procedury z syndykiem, planem spłat wierzycieli itd. I w rezultacie będą oddłużeni.

Jednak nie każdy to zrobi, nie każdy czuje się na siłach przejść przez skomplikowaną procedurę związaną z ustawą i może się zdarzyć, że nie zostaną oddłużeni, ich wniosek będzie oddalony, będą musieli kilkakrotnie uzupełniać braki formalne itp., przez co bardziej sobie zaszkodzą niż pomogą.

Oczywiście wszystko można zrobić samemu, naprawić zlew, wyremontować mieszkanie, zrobić meble, i wykonać szereg innych czynności, dzięki którym zaoszczędzimy pieniądze nie korzystając z usług osób trzecich. Trzeba tylko się zastanowić czy warto, bo brak profesjonalizmu może doprowadzić do wyrządzenia sobie większej szkody niż pożytku z określonych działań.

Ale do rzeczy – ile to  kosztuje?

Koszt przeprowadzenia procedury upadłości konsumenckiej zależy od stopnia skomplikowania sprawy, od ilości wierzycieli oraz kwoty zadłużenia. Opłata waha się w granicach 2.000,00 zł nawet do 20.000,00 zł. Logiczne jest, że cena za usługę będzie inna w przypadku kiedy dłużnik posiada dwóch wierzycieli i 30.000,00 zł do długu oraz brak majątku a inna w przypadku dłużnika posiadającego 30 wierzycieli i 2.000.000,00 zł do spłaty a także będącego właścicielem samochodów czy nieruchomości.

Jaki sąd ogłasza upadłość  konsumencką?

Sąd Rejonowy, Wydział gospodarczy ds. Upadłościowych i Naprawczych właściwy według miejsca zamieszkania dłużnika z chwili składania wniosku.

Jakie warunki musisz spełniać aby sąd rozpatrzył twój wniosek?

  • Masz centrum spraw życiowych, miejsce zamieszkania i stałego pobytu znajduje się w Polsce.
  • Nie prowadzisz działalności gospodarczej tzn. nie jesteś przedsiębiorcą indywidualnym lub przestałeś prowadzić działalność gospodarczą, może to być nawet na dzień przed złożeniem wniosku. Nie może to być zawieszenie działalności gospodarczej w CEIDG, musi być jej wyrejestrowanie. 
  • Jesteś niewypłacalny, gdyż nie wykonujesz swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych co najmniej od 3 miesięcy.

Jeżeli umorzenie zobowiązań w ramach upadłości konsumenckiej miało miejsce w okresie ostatnich 10 lat przed złożeniem wniosku o upadłość konsumencką to sąd oddali kolejny wniosek, chyba że dłużnik dochował należytej staranności bądź przeprowadzenie postępowania upadłościowego jest uzasadnione względami słuszności lub względami humanitarnymi.

Kiedy następuje całkowite oddłużenie?

Oddłużenie może nastąpić w trzech różnych okolicznościach w zależności od sytuacji finansowej dłużnika :

  1. Po wykonaniu planu spłaty wierzycieli,
  2. po wydaniu postanowienia o zakończeniu postępowania upadłościowego, gdy sąd nie ustala planu spłaty wierzycieli, bo osobista sytuacja upadłego w sposób oczywisty wskazuje , że nie byłby on zdolny do dokonywania jakichkolwiek spłat w ramach planu spłaty.
  3. po uchyleniu planu spłaty wierzycieli, jeżeli upadły trwale utracił możliwość wykonywania planu na skutek okoliczności niezależnych od niego. 

Jeżeli upadły wykonał plan spłaty wierzycieli,  to ma pewność oddłużenia. Sąd ma obowiązek pozostałe długi umorzyć.

Jakie są słabe strony upadłości konsumenckiej?

  1. Utrata majątku, a w szczególności mieszkania oraz domu w drodze sprzedaży przez syndyka. Największe korzyści finansowe uzyskują osoby nie posiadające bądź posiadające znikomy majątek. ​Składniki majątku nie wchodzące do masy upadłości na zaspokojenie wierzycieli to jedynie te przedmioty, które są zwolnione spod egzekucji w ramach egzekucji komorniczej.
  2. Dochody upadłego w części, w której nie są wolne od zajęcia komorniczego, wchodzą do masy upadłości, pomimo tego, że wcześniej umorzono postępowanie egzekucyjne. Od ogłoszenia upadłości do wykonania ostatecznego planu podziału dochody upadłego w wysokości wcześniej zajętej przez komornika służą zaspokojeniu wierzycieli. Dopiero z chwilą prawomocnego ustalenia planu spłaty wierzycieli przez sąd dochody upadłego stają się wolne od wszelkich zajęć czy obciążeń. Jednak jeśli sąd nie ustali planu spłaty tylko umorzy długi od razu, wówczas dochody upadłego znajdujące się w depozycie u syndyka podlegają zwrotowi.
  3. Cały majątek wspólny małżonków wchodzi do masy upadłości, a małżonek dłużnika może dochodzić swojego udziału w majątku wspólnym w ramach postępowania upadłościowego.
  4. Oddłużenie w upadłości konsumenckiej dłużnika nie obejmuje jego poręczycieli, współdłużników oraz dłużników rzeczowych, czyli osób, które udzieliły dłużnikowi zabezpieczenia jego długu w formie hipoteki, zastawu, zastawu rejestrowego.
  5. Twoja kondycja finansowa zostanie ujawniona publicznie poprzez ogłoszenie w Monitorze Sadowym i Gospodarczym.
  6. Czasowa utrata pozycji wiarygodnego klienta w BIK (ale z niespłacanymi długami również ta pozycja była utracona).
  7. Umorzone w upadłości konsumenckiej zobowiązania upadłego mogą być nadal dochodzone wobec współdłużnika (najczęściej małżonka, wobec którego nie umorzono zobowiązań w upadłości konsumenckiej), poręczyciela, czy też dłużnika rzeczowego. Wobec tych osób umorzenie zobowiązań nie jest skuteczne. 

Co się stanie kiedy nie będziesz nic robić pomimo narastających długów?

Oczywiście możesz nic nie robić jeśli nie masz żadnego majątku i stałych, legalnych dochodów, nie otrzymasz żadnego majątku w przyszłości i nie martwią Cię rejestry dłużników, a przykre kontakty z komornikiem sądowym nie stanowią problemu. Należy zauważyć, że z chwilą bezskutecznej egzekucji komorniczej istotnie wzrasta chęć wierzycieli do zawarcia ugody i restrukturyzacji zadłużenia. Bardzo często długi  nieściągalne w egzekucji zostają sprzedane firmom windykacyjnym, których skłonność do zawarcia ugody z dłużnikiem jest znacznie wyższa od instytucji bankowych. Jednak jeśli posiadasz legalne zatrudnienie lub emeryturę to długi będą wciąż narastać i będą ściągane w nieskończoność.

Kiedy następuje oddłużenie czyli umorzenie zobowiązań?

Oddłużenie w upadłości konsumenckiej oznacza umorzenie zobowiązań dłużnika w części niezaspokojonej przez syndyka z majątku dłużnika oraz przez upadłego w poprzez plan spłaty wierzycieli. Do oddłużenia może dochodzi również w przypadku braku jakiejkolwiek spłaty na rzecz wierzycieli, przy założeniu, że upadły nie posiada majątku, nie uzyskuje dochodów przekraczających kwotę wolną od zajęcia, a umorzenie nastąpi bez ustalenia planu spłaty wierzycieli, natomiast Skarb Państwa poniesie w całości koszty postępowania.

Postanowienie o umorzeniu zobowiązań może zostać wydane  w trzech okolicznościach:

  1. Z urzędu: po wykonaniu przez upadłego planu spłaty wierzycieli, a więc po dokonaniu zapłaty ostatniej raty w nim ustalonej, sąd wydaje postanowienie o stwierdzeniu wykonania planu spłaty wierzycieli i umorzeniu zobowiązań,
  2. z urzędu:  bez ustalenia planu spłaty wierzycieli, jeżeli osobista sytuacja upadłego w oczywisty sposób wskazuje, że nie byłby on zdolny do dokonania jakichkolwiek spłat,
  3. na wniosek upadłego: po uchyleniu przez sąd planu spłaty wierzycieli, jeżeli upadły nie może się wywiązać z obowiązków określonych w planie spłaty i ma to charakter trwały i niezależny od niego.

Umorzenie zobowiązania oznacza, że zobowiązanie wygasa, a więc przestaje istnieć. Dłużnik nie jest już dłużej zobowiązany do spełnienia świadczeń na rzecz wierzycieli.

Inaczej się dzieje w przypadku zobowiązania przedawnionego, którego świadczenie jest należne, jednakże wierzyciel nie może go dochodzić w drodze przymusu państwowego.

Jakie zobowiązania nie podlegają umorzeniu?

  1. O charakterze alimentacyjnym,
  2. wynikające z rent z tytułu odszkodowania za wywołanie choroby, niezdolności do pracy, kalectwa lub śmierci,
  3. do zapłaty orzeczonych przez sąd kar grzywny, a także do  wykonania obowiązku naprawienia szkody oraz zadośćuczynienia za doznaną krzywdę,
  4. zobowiązania do zapłaty nawiązki lub świadczenia pieniężnego orzeczonych przez sąd jako środek karny lub środek związany z poddaniem sprawcy próbie,
  5. zobowiązania do naprawienia szkody wynikającej z przestępstwa lub wykroczenia stwierdzonego prawomocnym orzeczeniem.

Jakie składniki majątku nie wchodzą w skład masy upadłości ?

W skład masy upadłości nie wchodzą między innymi:

  1. Przedmioty urządzenia domowego , pościel , bielizna i ubranie codzienne , niezbędne dla dłużnika i będących na utrzymaniu członków jego rodziny , a także ubranie niezbędne do pełnienia służby lub wykonywania zawodu. Do przedmiotów urządzenia domowego  zaliczyć należy meble, urządzenia kuchenne i sanitarne oraz wszelkie inne przedmioty potrzebne do urządzenia mieszkania. To czy syndyk obejmuje takie przedmioty jak: telewizor , radioodbiornik, zastawa, komplet sztućców czy zmywarka zależy m.in. od tego czy uzna je za niezbędne, czy uzna je ( ze względu na wysoką wartość) za atrybut zamożności,
  2. narzędzia i inne przedmioty niezbędne do osobistej pracy zarobkowej dłużnika oraz surowce niezbędne dla niego do produkcji na okres jednego tygodnia, z wyłączeniem jednak pojazdów mechanicznych. W skład masy upadłości nie wejdzie zatem np. komputer/laptop służący dłużnikowi do pracy,
  3. u dłużnika zatrudnionego i pobierającego wynagrodzenie za pracę  pieniądze w kwocie, która odpowiada niepodlegającej egzekucji części płacy za czas do najbliższego terminu wypłaty, a u dłużnika nie pracującego na stałe – pieniądze niezbędne dla niego i jego rodziny na utrzymanie przez dwa tygodnie,
  4. przedmioty niezbędne do nauki , dokumenty osobiste, odznaczenia i przedmioty służące do wykonywania praktyk religijnych oraz przedmioty codziennego użytku , które mogą być sprzedane tylko znacznie poniżej ich wartości, a dla dłużnika mają wartość użytkową,
  5. sumy i świadczenia w naturze wypłacane na pokrycie wydatków lub wyjazdów w sprawach służbowych,
  6. sumy przeznaczone przez Skarb Państwa na specjalne cele, w szczególności stypendia, wsparcia, świadczenie w ramach programu 500 plus,
  7. świadczenia z ubezpieczeń osobowych oraz odszkodowania z ubezpieczeń majątkowych , w określonych granicach,
  8. świadczenia z pomocy społecznej,
  9. wynagrodzenie za pracę upadłego w części niepodlegającej zajęciu – zasadniczo 50%n wynagrodzenia netto, przy czym pozostawiona dłużnikowi musi zostać kwota wolna od potrąceń równa kwocie minimalnego wynagrodzenia za pracę,
  10. zasiłki dla bezrobotnych, dodatki aktywizacyjne, stypendia oraz dodatki szkoleniowe, wypłacane na podstawie przepisów o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, uposażenia posłów i senatorów, należności członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych i ich domowników z tytułu pracy w spółdzielni, wynagrodzenia członków spółdzielni pracy oraz wszystkie świadczenia powtarzające się, których celem jest zapewnienie utrzymania,
  11. świadczenia pieniężne przewidziane w przepisach o zaopatrzeniu emerytalnym podlegają egzekucji w zakresie określonym w tych przepisach,
  12. co do rent przysługujących z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej i rent zasądzonych przez sąd ustalonych umową za utratę zdolności do pracy albo za śmierć żywiciela lub wypłacanych z dobrowolnego ubezpieczenia rentowego oraz co do świadczeń pieniężnych przysługujących z ubezpieczenia społecznego w razie choroby w razie choroby i macierzyństwa stosuje się przepisy o egzekucji ze świadczeń przewidzianych w przepisach o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin,
  13. świadczenia alimentacyjne, świadczenia pieniężne wypłacane w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów, świadczenia rodzinne, dodatki rodzinne, pielęgnacyjne, porodowe, dla sierot zupełnych oraz świadczenia z pomocy społecznej.

Wszystkie inne składniki majątku, nie wymienione powyżej, wchodzą do masy upadłości na zaspokojenie wierzycieli.

Kiedy mogę zacząć normalnie zarabiać po ogłoszeniu upadłości ?

Dochody osobiste i ich wzrost są chronione w upadłości konsumenckiej dopiero od chwili uprawomocnienia się postanowienia o ustaleniu planu spłaty wierzycieli.

Ogłoszenie upadłości przez sąd samo w sobie nie daje upadłemu żadnych korzyści pod kątem ochrony jego dochodów z pracy wykonywanej osobiście. Dopiero prawomocne ustalenie przez sąd planu spłaty wierzycieli odnosi ten skutek. Od chwili ogłoszenia upadłości przez cały czas trwania właściwego postępowania upadłościowego, a więc przez cały okres działania syndyka i likwidacji majątku upadłego, dochody upadłego w wysokości podlegającej zajęciu według reguł obowiązujących w postępowaniu egzekucyjnym wchodzą do masy upadłości. Zatem przez cały czas trwania powołania syndyka upadły “traci” dochody w wysokości, w jakiej były bądź byłyby pobierane w egzekucji komorniczej. Dopiero zamknięcie postępowania upadłościowego następujące w chwili uprawomocnienia się postanowienia o ustaleniu planu spłaty wierzycieli powoduje, iż upadły zaczyna uzyskiwać 100% swoich dochodów.

Długość trwania postępowania upadłościowego, a więc okresu pobierania części dochodów do masy upadłości, zależy od tego, czy upadły posiada majątek trwały i czy jego składniki mogą zostać szybko zbyte przez syndyka. W przypadku jeżeli cały majątek dłużnika sprowadza się wyłącznie do dochodów dłużnika, działania syndyka są bardzo ograniczone i czas postępowania ulega znacznemu skróceniu.

Czyli już po prawomocnym ustaleniu przez sąd planu spłaty wierzycieli  dochody upadłego są nie tylko wolne od jakichkolwiek działań jak też nie wchodzą do masy upadłości. Upadły może rozpocząć normalną pracę zarobkową, a także rozpocząć prowadzenie działalności gospodarczej biorąc oczywiście pod uwagę konieczność terminowych, dobrowolnych spłat na rzecz wierzycieli w ramach planu spłaty wierzycieli.

Problem mają ci dłużnicy, którzy w chwili składania wniosku mają wysokie zarobki lub posiadają majątek, który ciężko jest sprzedać. Jego czasochłonna sprzedaż przez syndyka powoduje przedłużenie pobierania części dochodów do masy upadłości aż do chwili jego sprzedaży, wykonania ostatecznego planu podziału kwoty między wierzycieli oraz dopiero prawomocnego ustalenia planu spłaty wierzycieli.

Należy pamiętać, że dochody uzyskiwane w chwili ustalania przez sąd planu spłaty wierzycieli w sposób istotny wpływają na wysokość rat miesięcznych przekazywanych w jego ramach  na rzecz wierzycieli. Wnioski proszę wyciągnąć już samodzielnie.

Jednak już po uprawomocnieniu się postanowienia o ustaleniu planu spłaty wierzycieli nawet radykalny wzrost dochodów osobistych upadłego nie może skutkować zwiększeniem kwot przekazywanych w ramach planu do wierzycieli oraz zmienić warunków planu spłaty wierzycieli. W przypadku zmniejszenia dochodów bądź ich utraty upadły jest uprawniony do złożenia wniosku o zmianę planu spłaty wierzycieli celem dostosowania go do swoich  możliwości finansowych.

Tak więc żaden wzrost dochodów w czasie planu spłaty wierzycieli nie jest straszny, a dochody są chronione przed wierzycielami i egzekucją tak długo jak wykonujemy plan zgodnie z postanowieniem sądu.

Upadłość konsumencka a upadłość przedsiębiorcy.

Osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą, czyli przedsiębiorca, ma obowiązek, w przypadku swojej niewypłacalności,  zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości. Jednak, pomimo złożenia takiego wniosku, do ogłoszenia upadłości przedsiębiorcy wcale nie musi dojść, najczęściej na skutek braku majątku dłużnika wystarczającego na pokrycie kosztów postępowania upadłościowego lub na skutek występowania wyłącznie jednego wierzyciela.

Okoliczności te wskazują na korzyści z ogłoszenia upadłości konsumenckiej, które nie występują w ramach upadłości przedsiębiorcy. Warto również, w pewnych sytuacjach, doprowadzić raczej do ogłoszenia upadłości konsumenta niż upadłości przedsiębiorcy.

W konsumenckim postępowaniu upadłościowym – w odróżnieniu od upadłości przedsiębiorcy – dłużnik ma do czynienia z następującymi korzyściami:

W upadłości przedsiębiorcy przesłankę ogłoszenia upadłości stanowi minimum dwóch wierzycieli. Natomiast w upadłości konsumenckiej dopuszcza się prowadzenie postępowania również w przypadku, gdy dłużnika ma tyko jednego wierzyciela.

Brak majątku dłużnika nie może skutkować oddaleniem wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej.

Tylko w ramach upadłości konsumenckiej występuje możliwość umorzenia niezaspokojonych zobowiązań upadłego z pominięciem ratalnych spłat wierzycieli w toku planu spłaty wierzycieli. Sąd umarza zobowiązania upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli, jeśli osobista sytuacja upadłego w oczywisty sposób wskazuje, że jest on trwale niezdolny do dokonywania jakichkolwiek spłat w ramach planu spłaty wierzycieli. Takie orzeczenie uzyskują zwykle osoby w podeszłym wieku z niskimi dochodami, osoby chorujące na choroby przewlekłe uniemożliwiające pracę zarobkową, osoby opiekujące się niepełnosprawnymi członkami rodziny, matki samotnie wychowujące dzieci.

Co to jest warunkowe umorzenie zobowiązań?

Wiele zależy od tego, czy niezdolność do dokonywania spłat w ramach planu spłaty wierzycieli ma charakter stały. Jeśli tak, sąd po prostu umarza zobowiązania i nie ustala planu spłaty. Jeśli nie, umorzenie zobowiązań bez planu spłaty ma charakter warunkowy – oznacza to, że jeśli w przeciągu 5 lat od uprawomocnienia się postanowienia upadły, lub którykolwiek z wierzycieli, złoży wniosek o ustalenie planu spłaty odpowiednio to argumentując, a sąd uzna, że ustała niezdolność do wykonywania planu spłaty, sąd uchyli wcześniejsze postanowienia i ustali plan spłaty. Wniosek i przekonanie sądu co do ustania niezdolności będą więc zobowiązywać sąd do ustalenia planu spłaty.

Po okresie 5 lat uchylenie postanowienia o warunkowym umorzeniu zobowiązań i ustalenie planu spłaty nadal będzie możliwe, jednak sąd, kiedy uzna, że ustała niezdolność po stronie upadłego, nie będzie zobowiązany do ustalenia planu spłaty, nadal będzie mógł to jednak zrobić.

W okresie pięciu lat od dnia uprawomocnienia się postanowienia o warunkowym umorzeniu zobowiązań upadły zobowiązany jest corocznie, do końca kwietni, składać sądowi sprawozdanie ze swojej sytuacji majątkowej za poprzedni rok kalendarzowy. Sąd może uchylić postanowienie o warunkowym umorzeniu zobowiązań, jeżeli:

  1. Upadły nie złożył w terminie sprawozdania,
  2. podał w sprawozdaniu nieprawdziwe dane, w szczególności zataił osiągnięte przychody,
  3. dokonał czynności prawnej pogarszającej jego sytuację majątkową bez zgody sądu,
  4. ukrywał majątek lub czynność przez niego dokonana została prawomocnie uznana za dokonaną z pokrzywdzeniem wierzyciel (chyba że uchybienie tym obowiązkom można uzasadnić względami słuszności lub względami humanitarnymi).

Jakie są korzyści skorzystania z upadłości konsumenckiej?

  1. Oddłużenie i komfort psychiczny,
  2. nowy start dla osób, które borykają się z długami,
  3. przywrócenie normalnych warunków życiowych,
  4. zawieszenie postępowania windykacyjnego, sądowego i egzekucyjnego,
  5. bieg naliczanych odsetek zostaje zatrzymany, czyli dług nie wzrasta,
  6. w razie sprzedaży mieszkania lub domu przez syndyka, uprawienie do otrzymywania kwoty pieniężnej równej przeciętnemu czynszowi za okres od 12 do 24 miesięcy.

Umorzenie postępowania upadłościowego – na co musisz uważać, aby tego uniknąć?

  1. Postępowanie upadłościowe jest prowadzone po wydaniu postanowienia o ogłoszeniu upadłości dłużnika.
  2. Może ono zostać w kilku przypadkach umorzone. Umorzenie postępowania następuje w momencie kiedy jego dalszej prowadzenie byłoby zbędne lub niedopuszczalne.
  3. Kiedy postępowanie upadłościowe może być umorzone?
  4. Kiedy zawnioskuje o to sam zainteresowany. Ta sytuacja nie może mieć jednak miejsca w przypadku, gdy wniosek o ogłoszenie upadłości został złożony przez wierzyciela, wtedy dłużnik nie może wnioskować o jego umorzenie.
  5. Kiedy upadły nie wskazał lub nie wydał syndykowi całego majątku, niezbędnych dokumentów lub w inny sposób nie wykonał ciążących na nim obowiązków. W takiej sytuacji sąd, z urzędu albo na wniosek syndyka lub wierzyciela, po wysłuchaniu upadłego, syndyka, a w razie potrzeby także wierzycieli, umarza postępowanie. Sąd może jednak odstąpić od umorzenia postępowania upadłościowego, jeżeli uchybienie przez upadłego ciążącym na nim obowiązkom nie jest istotne lub przeprowadzenie postępowania jest uzasadnione względami słuszności, lub względami humanitarnymi. Nie może to jednak mieć miejsca, jeżeli wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej został złożony przez wierzyciela.
  6. Jeżeli w toku prowadzonych czynności zostanie ujawnione, że dane podane przez dłużnika we wniosku o ogłoszenie upadłości są niezgodne z prawdą lub niezupełne. Jeśli jednak wspominana niezgodność, lub niezupełność nie są istotne lub przeprowadzenie postępowania jest uzasadnione względami słuszności, lub względami humanitarnymi, sąd  w tym przypadku, po dokonaniu indywidualnej oceny tych przesłanek, może odstąpić od umorzenia postępowania upadłościowego.

Sąd nie może umorzyć postępowania upadłościowego, jeżeli umorzenie postępowania mogłoby skutkować pokrzywdzeniem wierzycieli.

Na postanowienie w przedmiocie umorzenia postępowania przysługuje zażalenie.

Jakie są skutki umorzenie postępowania upadłościowego?

Kiedy postanowienie o umorzeniu postępowania upadłościowego uprawomocni się, wówczas:

  1. Dłużnik, którego upadłość ogłoszono, może z powrotem zarządzać swoim majątkiem, ponadto wydaje się jemu składniki majątku, które zostały zabezpieczone, jak i całą dokumentację; należy wskazać, że jeżeli dłużnik nie odbierze swojego majątku w terminie wyznaczonym przez syndyka, sędzia upadłościowy zarządzi likwidację majątku i określi sposób jego likwidacji – jeżeli natomiast likwidacja majątku w sposób określony przez sędziego okaże się niemożliwa, sędzia może nakazać przekazanie majątku np. na cele dobroczynne, a likwidacja odbędzie się na koszt upadłego dłużnika;
  2. wykreślane są wpisy o postępowaniu upadłościowym z księgi wieczystej i rejestru;
  3. należy pamiętać, że wszystkie czynności podjęte w stosunku do majątku dłużnika w toku postępowania upadłościowego zachowują swoją ważność, tak więc, jeżeli jakiś składnik majątku został już spieniężony, a kwoty rozdysponowane lub przeznaczone na koszty postępowania, czynności te są nieodwracalne – w stosunku do sum zatrzymanych w depozycie, zostaną one zwrócone dłużnikowi po złożeniu przez niego stosownego wniosku w tym przedmiocie,
  4. wystąpi okoliczność, która będzie uzasadniała oddalenie wniosku o upadłość konsumencką przez sąd w okresie kolejnych 10 lat, chyba, że postępowanie zostanie umorzone na wniosek upadłego lub za uwzględnieniem kolejnego wniosku będą przemawiały zasady słuszności, lub względy humanitarne,
  5. umarza się wszczęte przez syndyka, procesy o uznanie za bezskuteczną czynności dokonanej przez upadłego z pokrzywdzeniem wierzycieli, a w procesach cywilnych upadły dłużnik wchodzi w postępowanie na miejsce syndyka.

Umorzenie postępowania upadłościowego jest dosyć dotkliwe dla dłużnika, który poprzez upadłość chciałby dokonać swojego oddłużenia, gdyż powyższe okoliczności sprowadzają upadłego do punktu wyjściowego. Sytuacja finansowa dłużnika w dalszym ciągu nie zostaje rozwiązana, po umorzeniu postępowania, na kolejne ubieganie się o upadłość należy czekać aż 10 lat.

Ogłoszenie upadłości konsumenckiej w 2 tygodnie! Czy to w ogóle możliwe?

Tak, jest to możliwe a wszystko zależy od sądu, do którego składasz wniosek. Sądy w dużych miastach orzekają dużej, czasem trwa to miesiąc a czasem kilka miesięcy. Sądy w mniejszych miastach orzekają z reguły szybciej, czasem dłużnik uzyskuje orzeczenie upadłości już w dwa tygodnie po złożeniu wniosku do sądu.